Eén internetkabel verlamt Azië

Reportage Van correspondent Michel Maas (volskrant.nl)

JAKARTA - Een aardbeving in Taiwan, één onderzeese kabel onklaar, en prompt ligt het hele internetverkeer in Azië plat.

Internettechnicus van dienst bij Indonet weet woensdag, zoals gebruikelijk, ook niet veel: ‘De internationale websites gaan inderdaad langzaam’, geeft hij toe. ‘Dat schijnt te maken te hebben met een aardbeving bij Taiwan.’ Het klinkt als een smoes zoals ze die wel vaker verkopen als het internet in Jakarta weer eens tot stilstand is gekomen.

‘Er wordt aan gewerkt’, zegt hij nog, en hij schat dat het ‘een uur, misschien twee’ zal duren voordat het zaakje weer zal zijn opgelost. Ook dat zegt hij wel vaker. En zoals zo vaak duurt het ook ditmaal weer langer. Heel wat langer.

De aardbeving bij Taiwan blijkt niet gelogen. Op 26 december beeft de aarde onder de zee voor de kust van Taiwan. 7,1 op de schaal van Richter. Dat is niet genoeg voor een tsunami, maar de gevolgen reiken desondanks veel verder dan Taiwan alleen. Bij de beving wordt een onderzeese kabel stukgetrokken en die kabel blijkt cruciaal voor het internationale dataverkeer in heel Azië.

Hoe belangrijk die ene kabel is, wordt in de loop van woensdag en donderdag geleidelijk duidelijk: in het hele continent, tot en met India, raakt het telefoonverkeer en het internet in de knoop. Die ene kabel blijkt bovendien de enige weg waarlangs al dat verkeer loopt: er is geen alternatief. Azië is op slag verlamd.

De internationale handelscentra Taiwan, Hongkong, Singapore en Zuid-Korea worden het hardst getroffen en ook de aangrenzende landen Indonesië en Maleisië worden zwaar gehandicapt. Bellen met deze landen wordt ernstig gehinderd en het internet is zo goed als dood. Internationale websites, die allemaal moeten worden bereikt via die ene kabel, verschijnen niet, of in een enkel geval pas na tergend lange wachttijden op het computerscherm.

De telefoon bij de internetproviders blijft rinkelen en de technici en klantenmeisjes kunnen niet anders doen dan hun excuses maken. Er valt niets aan te doen.

In Jakarta klinkt overal het gezucht van gefrustreerde internetgebruikers. Internetcafés zijn alleen nog maar café. In internetcafé Millennium in Zuid-Jakarta schuift af en toe nog iemand achter de computer om een poging te wagen. Na tien, vijftien minuten wachten op een website die niet komt, geeft iedereen het weer op.

Ernstiger zijn de gevolgen voor de Indonesische banken, die al hun internettransacties moeten opschorten. In de omliggende landen is dat al niet anders. Nog erger is het in de bedrijfjes die grotendeels van het internet afhankelijk zijn. Bij reisbureau DMS heerst regelrechte paniek, zegt Abi, een van de medewerkers. ‘Vluchten boeken, hotels boeken: voor alles wat wij normaal razendsnel via het internet doen moeten wij nu de telefoon en de fax gebruiken. En die doen het de helft van de tijd ook niet. Het is vreselijk.’

De situatie in de omringende landen blijkt nagenoeg hetzelfde te zijn, De aardbeving had geen beter doelwit kunnen treffen. De gebroken kabel blijkt de ruggegraat van het internet te zijn, en daarvan bestaat er maar één.

Het is een cluster van zeven kabels, waarvan er bij de beving zes zijn beschadigd. De capaciteit van de internetverbindingen bedraagt op slag nog maar 17 procent van wat er nodig is. Niet alleen Taiwan en omgeving, maar heel Azië blijkt van deze ene verbinding afhankelijk. Er blijkt geen enkel alternatief te bestaan voor deze ene verbinding.

‘De communicatie met de wereld is afgesneden’, kopt de Indonesische kwaliteitskrant Kompas donderdag. In commentaren wordt verbaasd geconstateerd hoe ongelooflijk kwetsbaar deze verbinding met de rest van de wereld is.

Indonet gaat woensdag, net als alle andere providers, koortsachtig op zoek naar een ‘omleiding’ voor haar internetverkeer, maar die is moeilijk te vinden. Zelfs alle omleidingen lopen uiteindelijk vast in de kabel naar Taiwan. ‘Wij hebben het geprobeerd via Singapore, maar Singapore zit ook op de kabel naar Taiwan. Hongkong is hetzelfde verhaal’, zegt de Indonet-technicus.

Het enige alternatief dat overblijft is de satelliet, maar de lokale satellieten zitten al vol, en Indonesië blijkt een wet te hebben die het Indonesische bedrijven verbiedt om gebruik te maken van buitenlandse satellieten. Die wet wordt donderdagmiddag tijdelijk opgeschort om Indonesië een uitweg te geven uit de ‘noodtoestand’, zoals de directeur-generaal van het departement van Post- en Telecommunicatie, Basuki Yusuf Iskandar, de situatie bestempelt.

Dat geeft de providers de gelegenheid het internetverkeer naar Europese of Amerikaanse satellieten om te leiden, maar die satellieten zijn erg duur, zegt een woordvoerster van Telkom met een gezicht dat verraadt dat het telecombedrijf daar niet van houdt. ‘Er wordt gewerkt aan een oplossing’, luidt ook daar het officiële commentaar.

Een ander alternatief is niet in zicht. Of het zou moeten zijn wat de gebruikers in Indonesië altijd al moeten doen: geduldig wachten tot het probleem is verholpen.